h
-
Jak jest w innych językach? 29.10.201929.10.2019Chciałbym zapytać, czy istnieją jeszcze jakieś języki (oprócz języka polskiego), w których występuje rozróżnienie na u i ó, ż i rz, h i ch? Edytor tekstu podpowiada, że wiele.
-
Jak wymawiamy ę w wyrazie rękawiczka?7.02.20187.02.2018Szanowni Państwo,
zapytałem około 25 nauczycieli polonistów i pań edukacji wczesnoszkolnej, ile głosek ma słowo rękawiczka. Wszystkie panie po przegłoskowaniu udzieliły odpowiedzi 9 głosek. Głoskując wyodrębniły głoski: r-ę-k-a-w-i-cz-k-a. (należy zaznaczyć, że wymowa głoski „ę” różniła się w tych wypowiedziach i brzmiała od tej klasycznej „ę” do takiej zbliżającej się do „en”). Jednakże zawsze głoska „ę” traktowana była jako jedna głoska.
Zapytanie wynikało z faktu, że na podjętych przeze mnie studiach podyplomowych pani profesor zakwestionowała podaną przez mnie w tym słowie (rękawiczka) ilość/liczbę głosek (9 głosek), twierdząc, że głosek w tym słowie w zależności od wymowy jest 10: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a.
Oto uzasadnienie:
W słowie rękawiczka głoska [ę] stoi przed zwartą głoską [k], co powoduje zmianę sposobu artykulacji samogłoski nosowej [ę]. W rezultacie tego zjawiska fonetycznego zwanego upodobnieniem (w tym przypadku wstecznym) głoska [ę] będzie wymówiona najczęściej jako odnosowione [e] oraz tzw. nga, czyli tylnojęzykowe [n], lub jako [e] i półotwarta spółgłoska [ł]. Dlatego głoski w słowie rękawiczka, w zależności od tego jak je kto wymówi mogą być następujące: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a (liczba głosek 10) lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a (liczba głosek 10).
Ze względu na zachodzące w języku polskim zjawiska fonetyczne kolejne głoski w słowie rękawiczka nie są zatem takie, jaki Pan wymienił. Ponadto nigdy nie będzie ich 9, jak Pan podaje, tylko 10.
Potwierdzenie można znaleźć choćby w następujących źródłach: M. Wiśniewski, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2001; T. Karpowicz Kultura języka polskiego. Wymowa, ortografia, interpunkcja, Warszawa, PWN 2009; E. Awramiuk, Lingwistyczne podstawy początkowej nauki czytania i pisania po polsku, Białystok, Trans Humana 2006.
Moje poszukiwania odpowiedzi spowodowały znalezienie w Internecie – co nie jest potwierdzonym źródłem wiedzy – że o ile głoskę „ę” wymawiamy na różne sposoby w zależności jej położenia w wyrazie, to jednak traktujemy ją jako jedną głoskę, a nie wiele głosek.
Stąd moje pytanie do Państwa: ile głosek ma słowo rękawiczka? Mojej pytanie wynika również z faktu, że powinienem (powinniśmy) uczyć poprawnego głoskowania uczniów.
Z poważaniem
Piotr Dylewski
-
jednostki miar i cytaty6.05.20086.05.2008Piszemy 10 m czy 10m? 10 h czy 10h? 10 $ czy 10$? 10 MW czy 10MW?
Czy zamiast znaków cudzysłowu możemy pisać kursywą tekst cytowany?
-
kasha24.05.200624.05.2006Witam!
Chciałem spytać o rzeczownik kasha (rodzaj tkaniny, słowo zanotowane m.in. w NSO Polańskiego). Jak go wymawiamy?
Od tego zależą formy odmiany, a w Słowniku ortograficznym Karpowicza widnieje: kasże. Jaki będzie biernik liczby mnogiej? Kashe byłoby dla wymowy [kasza], a kashy dla wymowy zgodnej z Karpowiczowskim kasże. Proszę o opinię.
Pozdrawiam. -
Każdemu według potrzeb5.05.20065.05.2006Co oznacza zwrot „Każdemu według potrzeb”?
-
Lemat K.–Z.18.04.201718.04.2017Szanowni Państwo,
jak należy zapisywać inicjały w takich połączeniach, w których pochodzą one od dwóch osób? Np. lemat Kuratowskiego-Zorna, lemat Borela-Cantellego: lemat K.-Z., B.-C. czy K.Z., B.C.?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
Гузій = Huzy, Huzego, Huzemu, z Huzym, o Huzym28.09.201628.09.2016Czy ukraińskie nazwiska zakończone na -ij, np. Huzij (Гузій) powinniśmy odmieniać tak samo jak te z końcówką -yj, czyli jak przymiotniki?
-
łóho?4.01.20134.01.2013W pewnej piosence, której tekst wykorzystuje mnogość jednosylabowych słów o zakończeniu -uh bądź -uch, pojawiają się słowa: „wstali więc ze swych dwóch łó(c)h”. Jak zapisać to zgrubienie od łóżka – czy żet powinno przejść w samo ha?
-
łycha16.05.200216.05.2002Dlaczego duża łyżka to łycha, a nie łyha? Przecież ż powinno wymieniać się na h.
-
min i godz.
14.04.20225.08.2002Dlaczego po skrócie wyrazu minuta nie stawia się kropki, skoro wymagana jest po skrócie wyrazu godzina?